The popularity of this famous Polish dish is enormous and it is continuously growing. Most people in the UK became familiar with Polish dumplings through Polish friends and, let's be honest, via the presence of many Polish shops in big cities towns and villages across Great Britain.
When in Poland you ought to eat pierogi: either made at home, bought in "pierogarnia" or at one of the stalls in many summer festivals, especially during a specific festivities called "Święto Pieroga" or "Festiwal Pierogów " w Krakowie, that occur every year.
In the opinion of many, Polish dumplings are the best in the world. So what is it, that makes those little pastries filled with a variety of fillings so popular? What is its history?
Let's read in Polish:
Będąc małą dziewuszką czytałam bajki ruskie. Do dziś pamiętam twardą okładkę książki wypełnioną dziwnymi stworami. W tym bajkowym świecie gospodynie piekły przesmacznego pieroga, którym częstowały wędrowców.
Czytamy w "Tradycjach kulinarnych Polski":
"W polskiej kuchni znajduje się również inne danie noszące nazwę piróg lub pieróg. To ciasto, często drożdżowe, nadziewane zależnie od regionu różnymi mieszankami kaszy gryczanej, kaszy jaglanej, kapusty, ziemniaków czy grzybów. Swoim wyglądem przypomina nieco pasztet. Najlepszym przykładem tego specjału jest piróg biłgorajski, nazywany także krupniakiem. Obecnie podaje się go praktycznie tylko podczas różnych uroczystości. Do jego przygotowania wykorzystuje się gotowane ziemniaki, kaszę gryczaną, ser biały, jajka, śmietanę, smalec ze skwarkami oraz przyprawy: sól, pieprz i suszoną miętę. Może być zapiekany w drożdżowym cieście. Określenia pieróg używano także do słodkich wypieków na specjalne okazje, ciasta drożdżowego ogólnie czy bułek. Słowo to niejednokrotnie wykorzystywano w znaczeniu ciasto lub kołacz".*
Czyli wypiek, który mieszkańcom Wielkiej Brytanii będzie kojarzył się z cornish pasty a Włochom z calzone.
Skąd sama nazwa pieróg? Trochę etymologii: prasłowiański *pirogъ 'rodzaj wyrobu z ciasta, spożywanego na ucztach'.
Forma prasłowiańska jest wyrazem utworzonym od od psł. pirъ 'picie, pijatyka, libacja, uczta (kiedy się pije)', które pochodzi od piti 'pić' z przyrostkiem -rъ (Bor) *
Czyli biesiada! Trudno temu zaprzeczyć. Wiemy, że dobre pierogi to prawdziwa uczta.
Kiedyś były one przygotowywane tylko na specjalne okazje.
"Na ziemie polskie pierogi trafiły za sprawą Jacka Odrowąża – zakonnika i przeora klasztoru w Kijowie, który miał przywieźć przepis na pierogi właśnie z Rusi. Co ciekawe, w tych okolicach Polski jeszcze do niedawna przed pierogowym posiłkiem odmawiano modlitwę: „Św. Jacku z pierogami, módl się do Boga za nami, żeby te pierogi cały rok na stole były i nas od głodu broniły”. Od tego czasu pierogi w Polsce zrobiły oszałamiająca karierę, a jeszcze w okresie dwudziestolecia międzywojennego nierzadko spotykane były wesela, na których jedynym daniem były właśnie one"
Najstarszy tekst o tematyce kulinarnej na ziemiach polskich, czyli "Compendium ferculorum albo zebranie potraw" z 1682 r. napisany na zlecenie możnego rodu Lubomirskich, a jakże, wymienia pierogi.
Źródło: www.polona.pl
Innym przykładem pisemnego potwierdzenia popularności pierogów może być XVII-wieczny rękopiśmienny zbiór przepisów z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego. To tam anonimowy autor zawarł recepturę na tak zwane pierogi leniwe, czyli "Pierogi z twarogu na maśle".
Pierogi po litewsku odnajdujemy też w późniejszym o kilka zaledwie lat rękopiśmiennym zbiorze przepisów z ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego. "Anonimowy autor zebrał kilka receptur na te specjały. Jako pierwszy umieścił przepis na „Pierogi z twarogu w maśle”, czyli pierogi leniwe. ****
Drugi przepis opisuje pierogi z farszem. Składał się on ze słodkiego twarogu, do którego należało wbić cztery żółtka, tak by twaróg pozostał jednak gęsty. Tym razem autor nakazywał gotowanie pierogów. Ten ostatni przepis został jeszcze raz powtórzony z niewielkimi tylko zmianami jako „Pierogi z twarogiem w maśle małe”, dla przygotowania których należało zrobić „malusieńkie placuszki” z ciasta i kłaść w nie tylko „twarogu po kąsku”. Miniaturowa wersja pierogów z twarogiem była jednak składnikiem całkowicie oryginalnego i bardzo smakowicie wyglądającego dania. Autor zalecał ich podawanie w polewce, którą przyrządzano z gruszek smażonych w maśle i z wina, a przyprawionej cukrem, anyżem i cynamonem" Jest też przepis na drożdżowe, pieczone „Pierogi na liściu grzybowym z twarogu”. Opisane receptury na pierogi pochodzące z litewskiej książki kucharskiej z drugiej połowy XVII wieku wyraźnie różnią się od ówczesnych przepisów polskich (tzn. z terenu Korony). Chęć zajrzenia do garnka naszych przodków wydaje się czymś więcej niż niezdrową ciekawością czy pogonią za smakowitą anegdotą. Wynika ona z przekonania, iż zaglądając do tego garnka możemy w nim zobaczyć coś więcej niż tylko kilka pierogów."***
Tradycje kulinarne na ziemiach polskich są różnorodne, jest też tak z pierogami, nazywanymi też w różny sposób:
Na ziemi poleskiej tradycyjnym daniem są pierogi olęderskie z twarogiem i zmielonymi owocami. Olęderskie bo robione przez Olędrów - Fryzyjskich i Niderlandzkich osadników wyznania mennonickiego, osiedlających się w Polsce w XVI - XVIIw.
Z kolei na Polesiu : "Pod Włodawą kobiety pieką pirohy z duszoj. Z nadzieniem na bazie gruszek. Jak u Olędrów. Ale gruszkom towarzyszą suszone jabłka, węgierki. Ser i miód. — Wkładamy w nadzienie całe swoje serce, doprawiamy szczyptą czułości. Pirohy to ciało, nadzienie to dusza"**
Pieczone pierogi św. Jacka z Nockowej na Podkarpaciu są na liście tradycyjnych produktów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Pierogi ruskie gotowane z farszem z twarogu, smażonej cebuli i ziemniaków, polane słoniną, czasem z dodatkiem mięty to potrawa super popularna w południowo -wschodniej Polsce od XVI w., bo wtedy to ziemniaki pojawiły się na ziemiach Królestwa Polskiegi i Litwy.
Comments